[historia_poczty]

Korzystając z okazji obecności na forum pasjonatów przeszłości Głogowa wrzucam temat pieczęci na liście z 1675 z Głogowa od Balthasara von Borwitz do burmistrza i rady miasta Szprotawy.
Jak podaje Sinapius - Olsnographia Oder Eigentliche Beschreibung Des Oelßnischen ..., Tom 1 - Balthasar von Borwitz und Wilschkau auff Cammerau und Langendorf, starosta Wolnego Państwa Syców [der Freyen Standes Herrschafft Wartenberg Landes-Hauptmann] w 1661.
Nie ma jednak informacji o jego działalności w Głogowie.
Adnotacja na posiadanym liście "Furstenthumb Glogau Ambt.... Balthasar von Borwitz".
No i wreszcie pieczęć - z całą pewnością nie Borwitza, a raczej "urzędowa". Niestety niekompletna - legenda na zachowanym fragmencie: "LEOPOL*IMPER […] GLOG:MUNUS:".

[Zio]

Kocham Cię za tą pieczęć :* :D Jest to pieczęć cesarza Leopolda jako księcia głogowskiego. Herb na pieczęci to herb księstwa głogowskiego.

[historia_poczty]

Oooo, dziękuję
A można ją gdzieś w wersji cyfrowej obejrzeć w całej okazałości?

[Zio]

Właśnie nie za bardzo . Podobna (ale chyba innego cesarza, jeśli dobrze pamiętam) woskowa, znajduje się na okładce książki: Wojciech Strzyżewski, Jarosław Kuczer (oprac.), Spisy dóbr ziemskich księstwa głogowskiego z lat 1671–1727, Warszawa 2007.

[historia_poczty]

Książkę posiadam, a nie zorientowałem się w podobieństwie ...
Czy w takim razie elementem herbu nie powinna być szachownica?

[Zio]

[historia_poczty]

Ciekawe. Czy nadanie to miałoby mieć związek z ostatecznym wykupieniem księstwa z zastawu? Przecież już wcześniej księstwo zostało włączone do Korony Czeskiej jako Erbfürstentum der Krone.
Interesuje mnie też drugi wątek. Jak rozumiem reprezentantem króla Czech, jako księcia głogowskiego był starosta księstwa. Czemu więc dokumentu nie parafował ówczesny starosta hrabia Bernhard von Herberstein? Tzn. - na jakiej podstawie Balthasar von Borwitz posłużył się pieczęcią majestatyczną? O ile kojarzę w polskiej kancelarii zdarzały się przypadki parafowania dokumentów mniejszej wagi przez kanclerza, zawsze jednak starano się o podpis królewski.

[Zio]

Wedle słów z przytoczonej przeze mnie książki, jak również z książki Juliusa Blaschkego, Geschichte der Stadt Glogau und des Glogauer Landes, Glogau 1913, ss. 172-173 (z której panowie J. Chuktowski i J. Dymytryszyn zapewne zaczerpnęli tą informację) herb został nadany dokumentem z 22 stycznia 1544 r., w którym król Ferdynand I potwierdza przywileje księstwa oraz reguluje urząd starosty. Natomiast w przytoczonym przez Andreasa Gryphiusa w Glogauisches Fürstenthubms Landes Privilegia, Lissa 1653, ss. 65-90, tekście tegoż potwierdzenia jest co prawda mowa o pieczęci i przywileju czerwonego wosku udzielonego urzędowi starosty, jednakże nie dopatrzyłem się tam wzmianki o samym herbie, choć czytałem go dziesiątki razy. Chyba że jestem ślepy, albo nie umiem czytać.
W związku z tym, że dokument, w którym miałoby znaleźć się nadanie herbu jest potwierdzeniem i nadaniem innych przywilejów (Haupt-privilegium), z dużą ostrożnością doszukiwałbym się powiązania z wykupem księstwa.

Co do drugiej poruszonej przez Ciebie kwestii. Z podanego przez Ciebie fragmentu domyślałbym się, że Balthasar von Borwitz był urzędnikiem urzędu starosty księstwa, tylko doczytać nie mogę dokładnie jakim ;).
Możliwe, że list nie wymagał podpisu samego starosty, zaś użycie tej pieczęci* można wytłumaczyć tym, że list wyszedł z urzędu starościńskiego, więc uwierzytelniony został pieczęcią przez niego używaną. Ponieważ zaś starosta był reprezentantem króla, mógł używać pieczęci "książęcej" króla.
Nieco więcej światła na tą kwestię mogłaby rzucić treść listu ;).

Co zaś się tyczy opisanej przez Ciebie praktyki kancelaryjnej, to sytuacja taka mogła być możliwa w kancelarii królewskiej, dla której władca był "pod ręką", że się tak wyrażę. Trudno sobie zaś wyobrazić, żeby mała kancelaria urzędu starosty księstwa zwracała się do Pragi z każdym listem o podpis króla. Po to właśnie był starosta na miejscu.


__________
*Nie jest to pieczęć majestatyczna. Jest to zupełnie inny rodzaj pieczęci, który przedstawiał władcę na tronie w majestacie - popularna w średniowieczu, prawie niewystępująca w epoce nowożytnej.

[historia_poczty]

Dziękuję, wiele ciekawych rzeczy napisałeś.
Określenie pieczęć majestatyczna użyłem nieco z premedytacją, ale cieszę się że bardzo rzeczowo przedstawiłeś fakty
W sprawie praktyki kancelaryjnej oczywiście nie miałem na myśli wysyłania dokumentów do Pragi, lecz autoryzację przez samego starostę, jako reprezentanta króla na miejscu. Jeżeli dobrze rozumiem, w tym przypadku samo przyłożenie pieczęci dawało dokumentowi wystarczającą legitymizację.
Co zaś do odczytania urzędu Borwitza - jeżeli masz chwilę mogę przesłać Tobie skany dokumentu.

[historia_poczty]

Dopiero teraz zorientowałem się, że podobne pieczęcie opłatkowe odciśnięto na listach z Głogowa z 1714 i 1717.
Czy pieczęć była atrybutem urzędu starościńskiego, i jako taka była przechodnia z jednego starosty na drugiego i niszczona była z chwilą śmierci księcia głogowskiego w osobie króla Czech?

[Zio]

[historia_poczty]

Dziękuję, że mogę tak wiele dowiedzieć się od Ciebie.
Widzę, że padłem ofiarą niesłusznego przekonania o pieczęciach opłatkowych. Wstyd mi, że mam błąd merytoryczny w opisie walorów...
Dokładniej przeczytam nauki pomocnicze historii
Czy nie jest tak, że pieczęć nadawała wiarygodność, lecz należało potwierdzić pełnoprawne użycie pieczęci poprzez podpis osoby jej używającej? I w ten sposób konieczna była para pieczęć - podpis.
Za Twoją wskazówką pieczęcie z 1714 i 1717 są pieczęciami Karola VI jako księcia głogowskiego. Jeżeli właściwie odczytałem legendę: CAROL VI IMPER: DG: HISP: HVNG: BOH: DVC: GLOG: MVNVS
Możesz mi podpowiedzieć od czego pochodzi ostatni wyraz?

[Zio]

[historia_poczty]

Czy coś się udało odczytać?
Pzdr,
Grzegorz

[Zio]

Całkiem sporo, ale to co najważniejsze nadal pozostaje zagadką... Już niedługo, mam nadzieję :)