[JoannaBR]

To teraz ja chciałabym dopytać.

dwie strony wcześniej chyba pan Yedyny napisał przy zdjęciu:
"Znany już motyw Kohena. To już drugi nagrobek kapłana judaizmu jaki znaleźliśmy"

o co chodzi z wyboldowanymi wyżej?

[demiane]

[demiane]

[JoannaBR]

Nie, nie - to ja je pogrubiłam, żeby było widać o jakie konkretnie słowa pytam. To był podpis pod zdjęciem macewy z wyrzeźbionymi dłońmi. Wiele stosuje się ornamentów zdobniczych, maja one swoje znaczenie mistyczne, choć słyszałam, że często "wytwórca" miał kilka gotowych macew, rodzina zmarłego wybierała, a dopisywane były tylko imiona (podobnie jak my dziś u kamieniarza), dlatego motyw nie zawsze "przypisany" był do tego, czym zajmowała się osoba za życia. Ale nie spotkałam się (a też interesuję się tym amatorsko), żeby ręce były "wiązane" z Kohenami. Czym zajmowały się pradawne rody - to wiem, tylko powiązanie z ornamentem...

[Yedyny]

Ja rowniez dziekuje za wszelkie informacje, ratujemy nagrobki, a tak niewielka wiedze na ich temat posiadamy!

[JoannaBR]

Ciekawostka (możliwe, że dla wielu rzecz jest znana, ale może nie dla wszystkich)

Sam kształt macewy też ma swoje znaczenie - kwadrat z doklejonym od góry półkolem (kojarzycie może znak na ścianie szpitala, do której przylegała synagoga? - tamten miał na każdym boku półkole). Macewy bywają prostokątne (im późniejsze, tym wyższe), ale pierwotne znaczenie symboliczne opiera się na kwadracie. To symbol okna łączącego ten świat z pośmiertnym, bramy, przez którą dusza przechodzi do innego wymiaru, a potem wraca "oknem życia".

I teraz co jest ciekawe. To zdjęcie planu głogowskiej synagogi (pana, który robił grafikę - mistrzostwo świata swoją drogą!) Gdyby położyć obok macewę...

[img][/img]

To nie jest bez znaczenia. Synagog było wiele w tamtych czasach, ale niewiele miało taki plan. W Warszawie na przykład najbardziej okazała, zwana wielką (nie przetrwała wojny) skupiała Żydów zreformowanych, ale ortodoksyjni przychodzili do synagogi Nożyków przy placu Grzybowskim. Ta była mniejsza (budynek zachował się), za to uważana była za ważniejszą. A i tak Nożyk zbudował ją na planie prostokąta.

Mówi się, że Śląscy (Niemieccy) Żydzi byli bardziej zreformowani, europejscy, często konwertowali, a jednak wybudowali świątynię z zachowaniem wszelkich wytycznych religijnych. Stać ich było? Dostali zezwolenie? A może nie o zezwolenie chodziło, a własny stosunek do wagi każdego szczegółu.
W każdym razie głogowska diaspora (takie odnoszę wrażenie po kilku latach obserwacji co pozostawili po sobie Żydzi w różnych miejscach kraju) naprawdę partycypowała w rozwoju miasta, zwłaszcza gospodarczo.

[demiane]

I kolejna ciekawostka o której nie wiedziałem
A wiadomo co było zamieszczone w środku tego znaku na ścianie szpitala?

[JoannaBR]

Nie miałam możliwości się przyjrzeć, tyle tylko, co na grafice makiety. Nie mam zdjęć, ale jeśli ktoś dysponuje, chętnie się przyjrzę.

[demiane]

Co do Cohena to te informacje mam od rodowitego Izraelczyka, który tłumaczył te macewy.
Dodał do poniższych tekstów że taka osoba była mocno "ograniczona" różnymi rytuałami czy swoistymi zasadami. Nie mógł np wchodzić do szpitala czy przebywać w miejscu gdzie była zmarła osoba.

Tutaj z opracowań na temat tego gestu czy znaku
"na ogół znak ten umieszczano na grobach kapłanów (kohenim), potomków arcykapłana Arona, którzy byli wykonawcami obrzędów kultowych w Świątyni Jerozolimskiej; oznacza on, że zmarły mężczyzna pochodził z rodu Aarona i cieszył się wielkim poważaniem. Podczas świąt żydowskich błogosławiono modlących się gestem pokazanym na wielu macewach. Przedstawiciele tego rodu mogli nosić nazwiska Kon, Cohen, Kogan, Kahan. Kac, Katz" (za Podolska J, Walicki J. Przewodnik po cmentarzu żydowskim w Łodzi)

Nie mógł również chodzić po cmentarzu a jego grób był z dala od innych żeby rodzina nie miała styczności z innymi grobami. Również nie mógł poślubić rozwódek czy kobiet urodzonych z nieprawego łoża.

[JoannaBR]

No proszę, jednak w środkowej Polsce (a może jedynie przekazy przewodników są niedokładne, chociaż wielu to Żydzi) na macewach umieszczano rękę/ręce jako symbol równy innym, niekoniecznie dla podkreślenia nobliwego rodu albo funkcji/pozycji. Rabin na przykład nie ma żadnego "ozdobnika". A sama ręka w mistycznej symbolice ma bardzo ważne znaczenie, nie tylko jako gest kapłańskiego błogosławieństwa, ale to może nie jest dobry wątek.

[demiane]

A jakie znaczenie ma jeszcze ta ręka? Może jednak na tych ziemiach miała jakieś inne znaczenie?

[JoannaBR]

Mogła mieć wiele innych znaczeń, ale też, jak mówił (zakładam) pan Omri, mógł być to grób osoby ważnej z podanych powodów.
Niżej inne możliwości.



- Ręka Miriam (powyżej) – siostry Mojżesza i Aarona, ochrona przed złem. U muzułmanów jest to ręka Fatimy, córki Mahometa, chroniąca przed złym okiem, w amuletach często ma na środku dłoni oko. Można ją spotkać na nagrobkach kobiet, bo to żona/matka zapala szabasowe świece, przygotowuje paschę, dba o koszerność i obrządek.

- Za to mężczyzna błogosławi posiłek poprzez nałożenie dłoni – więc powyższe nie jest regułą.

- Dłoń karze. Ręka sprawiedliwości, władza sądownicza – na nagrobkach osób związanych z prawem.
- Ręce leczą. Bez rąk nawet bandaża nie zawiążesz – lekarze.

- Generalnie - wiedza pochodzi z zewnątrz (książki, nauczyciel), rozum (głowa) albo wiedzę przyswoi, albo pominie. Jak przyswoi, a do tego „przerobi w praktyce” człowiek stanie się mądrym. Mądrość przychodzi z czasem i jest efektem przepracowania nabytej wiedzy – a do pracy potrzebne są ręce. Ziemia rodzi, głowa wie kiedy siać, ręce zbierają plon. Dlatego może być zamieszczona na macewie u rzemieślnika i każdego, kto żył z pracy rąk.

- O ile prawą dłonią składamy przysięgę, to w judaizmie w prawej trzyma się tzw. Jad do czytania Tory - poniżej (reką nie można dotykać księgi). Nie każdy też może czytać podczas nabożeństwa, to zaszczytna funkcja, więc na nagrobku takiej osoby też może być ręka.



- Lewa ręka oznacza to jak spożytkowaliśmy dar życia, dlatego na lewej wiąże się tefilin jako symbol, że słowo Boga (z Tory, którą czytamy oczami, słyszymy uszami i rozumiemy – pierwszy tefilin na głowie) poprzez serce (lewa) ma swoje odbicie również w czynach – ręka czyni dobro, ale może i zło. Tefilin wiąże każdy mężczyzna od 13 roku życia – chłopiec zmarły blisko po osiągnięciu tego wieku może mieć rzeźbę ręki, dla pokazania, że już osiągnął dorosłość (często nie ma wyrytych dat urodzenia). Ale to znów nie reguła, bo dzisiejsze feministki też zakładają tefilin.



Znaczeń, jak widać jest sporo, a to i tak nie wszystkie. Gdyby zagłębić się w Kabałę albo choćby wygląd i znaczenia litery Shin (niżej) – skąd trójząb u Posejdona albo Shivy, dlaczego cztery płomienie ma Shin na tefilin (nie wiem czy to widać na głowie żołnierza), wreszcie siedmioramienny świecznik – menora – wszędzie ramię.



Swoją drogą modlący się żołnierz jest dość wymowny - pieruński ten świat... co zrobić.
Zdjęcia pochodzą z wiki, więc chyba nie będzie kłopotu z prawami.

PS - piszę: czytamy, słyszymy jedynie w przenośni, ogólnie jako człowiek. Sama jestem jedynie obserwatorem kultury i mistycyzmu (nie tylko) Żydów, więc podane informacje pochodzą z wielu "drugich rąk".

[demiane]

Dziękuję za wyjaśnienia.
Zasadniczo jednak na tych głogowskich macewach jest znak Cohena.
Tu zdjęcie fragmentu jednej z macew która znajduje się już w MAH
W sumie znaleziono fragmenty z dwóch macew, czyli z dwóch takich grobów.

[JoannaBR]

A co jest wyryte niżej, pod napisem? Tu widać część okręgu z trzema liniami. Ma pan może zdjęcie dalszej części?

[demiane]

Oczywiście że mam Tutaj chciałem tylko przybliżyć sam znak dłoni
Zamieszczę wieczorkiem