[TadeuszFantom]

Jeśli chodzi o synagogę i jej zniszczenie to mogę napisać, że mało prawdopodobne jest aby ją wysadzono. Synagoga graniczyła bezpośrednio połączona ścianami od północy z kamienicą a od południa ze szpitalem Elżbietanek. W pobliżu od wschodu też bardzo blisko była otaczająca synagogę kamienica. Wysadzenie na pewno by mogło poważnie uszkodzić sąsiednie budynki.
Dlatego raczej po spaleniu rozebrano ją. Możliwe, że był rozkaz lub "pragnienie" wysadzenia ale realia raczej nie pozwalały. Poniżej podam informacje gdzie podano rozebranie jej po spaleniu.

O nocy kryształowej z 9 na 10 listopada 1938 roku:

Cytat:

Plądrowano mieszkania niszcząc nawet sprzęty domowe i rabując kosztowniejsze przedmioty. Spalono wówczas głogowską synagogę. Jej pozostałości w następnych dniach rozebrano do fundamentów. Dan F. Cohn tak wspomina te chwile: Około godziny piątej wczesnym rankiem tzw. nocy kryształowej odezwał się dzwonek przy drzwiach. Nasza pomoc domowa Emma (...) zeszła na dół, otwarła bramę wejściową, po czym sześciu SS-manów wkroczyło do mieszkania. Mój ojciec szczęśliwym trafem był właśnie w podróży służbowej. Wszystkie meble, przedmioty ze szkła i porcelany zostały rozbite. Mamie i nam, dzieciom, nie zrobiono krzywdy. Telefon został jednak odcięty, więc nie mogliśmy zawiązać żadnego kontaktu. Zniszczono nawet stary cmentarz żydowski.

Z książki:
Janusz Chutkowski - Głogów w XX Wieku - Zarys Monograficzny.
Powołuje się w tym przypadku na wspomnienia D.F. Colm profesor z Tel Awiwu, który spisał swoje wspomnienia z czasów dzieciństwa w Głogowie, cytowany fragment pochodzi ze "Zbliżenia. Widoki Głogowa. Magdeburg 1997r.

Cytat:

Z kolei, dzięki zachodzącym w XIX wieku zmianom w technice wojennej, stało się możliwe ostateczne skasowanie twierdzy pętającej przez kilka stuleci Glogau. Zanim doszło do ostatecznego zniesienia umocnień, w latach 70. XIX wieku odsprzedano miastu kilkanaście kwartałów na wschodnim przedpolu umocnień. W ciągu niedługiego czasu powstało tam Nowe Miasto, nazwane w hołdzie panującemu cesarzowi, Wilhelmstadt. Jednym z jego architektonicznych symboli i dominant w sylwecie była imponująca synagoga o wysokości 32 m, uważana za jedną z najznakomitszych realizacji tego typu w Cesarstwie. Jej projektantami byli Hans Abesser i Jürgen Kröger, którzy z racji zamówienia wypływającego od gminy liberalnej, nawiązali w eklektycznym stylu do tradycji bizantyńskich i ro- mańskich. Synagoga istniała od 1892 roku do „nocy kryształowej” roku 1938, gdy została spalona, a następnie w kilka tygodni rozebrana.

źródło: Kazimierz S. Ożóg, Zaginiona przestrzeń sakralna Głogowa,
http://www.uni.opole.pl/~...aprzestrzen.pdf
ten fragment jest pisany w oparciu o informację podaną:
J. Chutkowski, Ibidem, s. 43; J. Chutkowski, Głogów w XX wieku. Zarys monograficzny, Głogów 2004, s. 55; A. Bok,
Synagogi Głogowskie, op. cit., s. 15; J. Chutkowski, Żydzi w Głogowie, „Encyklopedia Ziemi Głogowskiej”, z. 8, Głogów 19
93, s. 21n; J. Chutkowski, Dzieje Głogowa, t. I, op. cit., s. 202; J. Chutkowski, Dzieje Głogowa, t. II, op. cit
., s. 68; Zabytki sztuki w Polsce, op. cit., s. 272; J. Chutkowski, Wędrówki po dawnym Głogowie, op. cit
., s. 46.

Wiadomo też, że akcja samego spalenia była zabezpieczona przed możliwością spalenia zabudowań sąsiednich, wnioskuję, że sam pożar głównie był skupiony na głównej części synagogi a oszczędzono skrzydła boczne (bo inaczej by uszkodzeniu uległy sąsiednie budynki). Prawdopodobnie przygotowano wcześniej zabezpieczenie tego rejonu przez głogowską straż pożarną (24 godziny przed tą akcją zabezpieczono sąsiednie budynki zaporami przed ogniem), tak przynajmniej jest opisane we wspomnieniach publikowanych na stronie:
http://www.heidecker.eu/G...logau_Juden.htm

Schron w piwnicach synagogi to też Przemysław Lewicki opisał w książce "Festung Glogau 1944 - 1945" na str. 13. Gdzieś też czytałem z innego źródła o tym schronie lecz już nie pamiętam dokładnie gdzie. W każdym razie trudno powiedzieć czy się ten schron zachował, był on połączony przejściem z piwnic szpitala St. Elisabeth Krankenhaus i zbudowany na potrzeby tego szpitala oraz na jego koszt. Same lapidarium powstałe jako pamiątka po zniszczonej synagodze nie jest dokładnie na miejscu synagogi, mury przesunięte zostały o około 26 metrów na północ ze względu na stojącą tam stację trafo. Synagoga w oryginale bezpośrednio stykała się (wspólny mur) z pobliskim budynkiem szpitala St. Elisabeth Krankenhaus którego pozostałością jest budynek niedawnego ośrodka zdrowia na ul. Kołłątaja.

[demiane]

[Tanita]

Dziękuję Wam za tak wyczerpujące odpowiedzi i wskazówki bibliograficzne.
Ja też skłaniałam się do tej wersji, ale teraz czuję się już przekonana. Wszystko wskazuje na to, że na Dolnym Śląsku jedyną synagogą, która po spaleniu została wysadzona, była monumentalna wrocławska synagoga Na Wygonie (dziś na jej miejscu też jest pomnik). Prof. Jonca relacjonując wydarzenia Nocy Kryształowej napisał, że wysadzenie w powietrze ruin tej synagogi było chyba jedynym przypadkiem zaangażowanie w tego typu akcję saperów ("Noc kryształowa" i casus Herszela Grynszpana). Bo jakkolwiek wrocławska synagoga - w przeciwieństwie do głogowskiej - była budynkiem wolno stojącym, to w bliskim sąsiedztwie też znajdowały się inne, ważne budynki.
A wracając do Głogowa. Zastanawia mnie też sprawa starej synagogi przy Bailstr., sprzedanej metodystom w 1894 r. Już sam fakt sprzedaży tej synagogi DWA LATA po oddaniu do użytku nowej synagogi jest dla mnie ciekawy, ale może wynikał z faktu, że po prostu długo szukano kupca...Sama sprzedaż starej synagogi (żeby pozyskać środki na budowę nowej) nie była niczym zaskakującym - bo tak zrobiono chociażby w Opolu.
Dotarłam do informacji, że stara synagoga stała się "kościołem Syjonu" (Zionskirche) i została przebudowana w drugiej połowie lat 20. Przypuszczam, że była użytkowana przez metodystów przez kolejne dziesięciolecia (co sprawdzę w Adressbuchach, jak się skończą wakacje).
Pomyślałam, że w związku z tym teoretycznie jej wizerunek (po przebudowie) powinien gdzieś zostać zachowany. Próbowałam szukać na różnych portalach, ale bezskutecznie. Samych zdjęć archiwalnych Bailstr. znalazłam niewiele, ale może to wynikać ze skromności zasobów internetowych.
Czy Waszym zdaniem takie zdjęcie może istnieć?

[demiane]

[demiane]

Znaki na ziemi i niebie wskazują że to był ten budynek
Zdjęcie znane - panorama z 1915 (chyba)
Jak dotąd jedyne zdjęcie tego budynku

[demiane]

A tu niezwykła gratka
Prawdopodobnie jest to jedyna (jak do tej pory) rzecz po żydowskiej społeczności w naszym mieście
Do kupienia było na Allegro. Rozmawiałem ze sprzedawcą - wiem że na pewno ta płytka pochodzi z rejonu Głogowa.

Wymiary ok. 10 x 10 cm
A dzięki Omri udało się ją rozszyfrować

"Dotacje
na wyżywienie [zaprowiantowanie] żałobników
1896" [lub 1900 - Omri jeszcze da odpowiedź

Jak wyjaśniają Jego znajomi (ma kontakty również w Yad Vashem) ma ta tabliczka związek z tzw. "Shiv'ah" (słowo to oznacza dosłownie "siedem"). Jest to okres siedmiu dni użalania się po śmierci, nad zmarłym. Spotykano się wtedy - do rodziny zmarłego przychodzili znajomi, rodzina itp. by pocieszyć rodzinę oraz powspominać zmarłego. Rozmawiano również o polityce lub jak mówi Omri - "nawet o niczym". Żałobników należało jednak jakoś nakarmić.
Prawdopodobnie tabliczka ta mogła krążyć pośród członków gminy żydowskiej by zbierać pieniądze dla biedniejszej części gminy. Mogła również znajdować się w synagodze lub w jakiejś instytucji żydowskiej.

[Yedyny]

Rarytasik miejski, wiem ze zostala sprzedana, ale dobrze byloby miec ja w miescie.

[demiane]

A ja wiem że została w mieście
Mam kontakt z tym co kupił

[Yedyny]

I dobrze :)

[Tanita]

Tabliczka faktycznie bardzo ciekawa!
Zastanawiałam się komu mogła służyć i po konsultacjach chyba najbardziej prawdopodobne wydaje mi się, że instytucji o nazwie Chewra Kadisza (dosł. Święte Bractwo).
Chewra istniała w każdej gminie żydowskiej, a do jej obowiązków należała m.in. opieka nad umierającymi, a potem przygotowanie zmarłego do pochówku, organizacja pogrzebu i opieka nad rodziną. Jak wiele innych instytucji gminnych utrzymywali się m.in. z datków od członków gminy żydowskiej - stąd może ta tabliczka informująca o konkretnym celu.
Z moich informacji wynika, że Chewra Kadisza w Głogowie działała od 1825 r. W 1932 r. liczyła 95 członków, a jej przewodniczącym był S. Licht.
Zapomniałam dodać, że przynależność do Bractwa stanowiła duży honor dla członka gminy.

[demiane]

Kapitalna informacja!
Dzięki Tanita.
Ciekawe czy można znaleźć coś więcej na temat tej organizacji.

[TadeuszFantom]

Jeśli chodzi o Chewra kadisza to pierwsza informacja o jej działalności w Głogowie pochodzi z roku 1770 i odnotowano 71 członków tej organizacji.

22 lipca 1830 roku fundacja tego bractwa została uznana za organizację pożytku publicznego, której prawa zostały zagwarantowane przez państwo.

(Franz D. Lucas i Margret Heimann "Żydzi głogowscy Dzieje i Kultura" str. 234).

Można przypuszczać, że bractwo mogło istnieć już nawet w roku 1744 gdzie jest na liście wymieniany fundator (być może tego bractwa) Jacob Mannes.

Czy ktoś próbował kontaktować się z osobami znającymi język hebrajski aby przetłumaczono tekst z tej tabliczki?
Wiele to by mogło wyjaśnić.

[demiane]

[demiane]

[Alicja]